Verschillende gemeenten, waaronder Groningen en Nijmegen, experimenteren sinds kort met het basisinkomen voor mensen in de bijstand. Staatssecretaris Jetta Klijnsma vindt de plannen echter te vaag en veel te ver gaan.

Gesprek met wethouders

Klijnsma ging deze week in gesprek met wethouders uit Utrecht, Tilburg, Groningen en Wageningen. Een basisinkomen houdt in dat iedereen een bepaald bedrag per maand ontvangt, zonder dat er een tegenprestatie tegenover staat. Iedereen ontvangt een vast bedrag per maand, ongeacht of je arm of rijk bent. Het zou het vaak ingewikkelde belastingstelsel een stuk simpeler maken. Alle uitkeringen, toeslagen en aftrekposten zijn dankzij het basisinkomen namelijk niet meer nodig. Ook zullen mensen minder stress ervaren of te maken krijgen met depressies en een burn-out. Wel hebben ze meer tijd voor hun hobby’s en kunnen ze vrijwilligerswerk gaan doen. Daarmee doen ze niet alleen iets goeds voor een ander, maar ontstaat er ook meer sociale cohesie in de samenleving, zo menen voorstanders.

‘Vaag en onuitvoerbaar’

De Utrechtse wethouder Victor Everhardt staat open voor experimenten in zijn stad. Hij is benieuwd of mensen zich heel anders gaan gedragen als zij het basisinkomen ontvangen. Jetta Klijnsma ziet echter beren op de weg. Ze noemt een deel van de plannen veel te vaag en volgens de wet niet eens uitvoerbaar. De plannen moeten veel realistischer worden. De staatssecretaris doelt hiermee onder andere op de hoogte van de uitkeringen en over onbeperkt bijverdienen. Ook de VVD is geen voorstander van het basisinkomen. Volgens premier Rutte is het niet de taak van de overheid om zich te bemoeien met inkomens. Ook vreest hij dat mensen lui worden. De Utrechtse VVD-fractie stelt dat ‘gratis en onvoorwaardelijk niet bestaat’ en vindt de huidige voorwaarden voor een bijstandsuitkering heel redelijk.

Crowdfunding

Desondanks pakt het experiment dankzij crowfunding acties goed uit in diverse delen van Nederland. Dankzij crowfundingwebsite Onsbasisinkomen.nl mocht de Groninger Frans Kerver zich in juli 2015 de eerste Nederlander met een basisinkomen van 1000 euro noemen. De organisatie haalde 12.000 euro op voor de sociaal ondernemer. Daar kan hij dus een heel jaar van rondkomen. De actie werd gesteund door ruim 500 mensen. Kerver is tot nu toe erg tevreden en ervaart naar eigen zeggen minder druk om geld te ontvangen.

Het gesprek van de dag

In verschillende Nederlandse gemeenten is het basisinkomen op dit moment het gesprek van de dag. In de steden Groningen, Utrecht, Wageningen en Tilburg is al een pilot ingevoerd of gebeurt dat binnenkort. Deze maand sprak de GroenLinks fractie in Nijmegen zich uit voor het basisinkomen. De partij verwacht dat het experiment een positief effect zal hebben op mensen. Onder andere starters zijn gebaat bij een basisinkomen. Ze zijn meer gemotiveerd om wat bij te verdienen en starten misschien sneller een eigen bedrijf. GroenLinks wil het basisinkomen de komende drie jaar gaan invoeren in Nijmegen. Ook D66 heeft laten weten interesse te hebben in het experiment.

Trend

Volgens basisinkomen-lobbyist Sjir Hoeijmakers is het bijzonder dat alle partijen tegenwoordig zo geïnteresseerd zijn in het basisinkomen. Een paar jaar geleden werd het idee nog weggelachen. Er lijkt dus sprake van te zijn een trend in Nederland. Of het veelbesproken plan ook daadwerkelijk zal worden ingevoerd in ons land, is nog even afwachten.