Het nieuws dat autofabrikant Volkswagen jarenlang heeft gesjoemeld met Amerikaanse milieuregels heeft de beurs in Frankfurt op zijn grondvesten doen trillen. Het aandeel van het Duitse autoconcern is maar liefst 22 procent gedaald. Ook dreigt een boete van 18 miljard dollar, omgerekend 16 miljard euro.

Geknoei met emissies

De Amerikaanse milieuorganisatie EPA bracht afgelopen weekend aan het licht dat Volkswagen zou hebben geknoeid met de software van dieselauto’s waarmee schadelijke stoffen worden gemeten. Zodra er werd gereden schakelde software in de auto’s de emissiecontroleapparatuur uit. Daardoor leek de emissie van stikstofoxide en fijnstof op de rolbank veel lager dan in werkelijkheid. De schadelijke stoffen bij de Volkswagen Jetta, Beetle, Golf, Passat en Audi A3 zijn 40 procent hoger dan eerder werd gemeten. Dit terwijl wagens in de Verenigde Staten moeten voldoen aan de zogeheten ‘Clean Air Act’. Bijna een half miljoen Volkswagens voldoen niet aan deze wet.

Miljoenenverlies

De gemanipuleerde auto’s betreffen dieselauto’s van Volkswagen en Audi, verkocht tussen 2009 en 2015. Ongeveer 482.000 auto’s rijden op dit moment rond met de software en moeten worden teruggehaald, stelt de EPA. De boete voor Volkswagen kan oplopen tot 33.000 euro per auto en bijna 16 miljard euro in totaal. Het bedrijf, dat al jaren een nek-aan-nekrace voert met Toyota om de titel ‘grootste autofabrikant ter wereld, is sinds het schandaal 16,6 miljard euro minder waard. Dat is zelfs meer dan de mogelijke boete die de frauderende autofabrikant boven het hoofd hangt.

Marktleider

Naast het verlies van miljarden is ook de imagoschade voor Volkswagen enorm. Sinds de oprichting van het autoconcern in 1937 veroverde het op stormachtige wijze de autowereld. De Volkswagen Kever en de Volkswagen Golf behoren tot de meest verkochte auto’s ter wereld in de geschiedenis. In Europa heeft Volkswagen een kwart van de markt in handen, en ook in China is met 20 procent de grootste autofabrikant. In de Verenigde Staten lukt het Volkswagen echter niet om de automarkt te veroveren. Met een aandeel van slechts 3.6 procent blijft het autoconcern sterk achter bij concurrenten General Motors en Ford, de nummer een en twee in de Verenigde Staten.

Beroerd jaar

Volkswagen beleeft in 2015 een bijzonder slecht jaar op de beurs. De koers staat tot nu toe 30 procent lager dan 2014, en het fraudeschandaal versterkt de negatieve spiraal van het autoconcern. Volkswagen CEO Martin Winterkorn heeft laten weten dat zijn bedrijf de aantijgingen onderzoekt. Ondertussen rommelt het intern. De Duitse pers eist het aftreden van Winterkorn. Volgens een auto-expert in de Duitse krant Bild zou hij geweten moeten hebben van de kwalijke zaak. Als daar geen sprake van is, dan heeft hij de situatie niet onder controle en zou het veld ruimen de enige oplossing zijn. Volkswagen kan de eventuele miljardenboete overigens wel betalen. Door de verkoop van belangen in Leaseplan en Suzuki verdient het autoconcern nog ongeveer 5 tot 5,5 miljard euro.

Ondertussen vrezen veel beleggers dat het schandaal met Volkswagen nog maar het begin is. De mogelijkheid dat andere autofabrikanten wellicht ook hebben gefraudeerd met emissietesten heeft het aandeel van Renault en BMW doen dalen met vier procent.